یادداشتی از محمد پوررشیدی
حاضر جوابی و شیرین زبانی و شوخ طبعی مردم اصفهان، ریشه‌ای عمیق در تاریخ و فرهنگ این استان دارد. موضوع شوخ طبعی اصفهانی‌ها آنقدر جدی است كه از چشم سیاحان و سفرنامه نویسان خارجی هم دور نمانده است و كم پیش می‌آید سیاحی درباره مردم اصفهان دو خط بنویسد و چند جمله‌اش را به موضوع لطیفه‌گویی و نكته‌سنجی اصفهانی‌ها اختصاص ندهند. حتی در این مورد چند كتاب مجزا هم به رشته تحریر درآمده‌است. از كریم شیره‌ای ها بگیر تا اسماعیل بزاز و ارحام صدرها، كسانی هستند كه در یاد و خاطره مردم اصفهان و ایران پس از سال‌ها مانده‌اند. حالا ممكن است بعضی‌ها ایراد وارد كنند كه؛ هر مطلب خنده‌دار و هر رفتار خنده‌داری، طنز نیست. خب، راست می‌گویند! ولی نگارنده بر این باور است كه شیرین زبانی و طنز، طایفه‌هایی هستند كه با هم هفت پشت غریبه هم نیستند و نسبت‌های فامیلی دارند.
كمی معاصرتر كه نگاه كنیم در شعر طنز اصفهان به اسامی‌ای مانند سیدجعفر موسوی(متخلص به خاكشیر اصفهانی) پریش و آشفته شهرضایی، خاسته خمینی شهری و... بر می‌خوریم. اسامی‌ای قابل مكث و تامل كه نشان ازجایگاه ادبیات شوخ طبعانه در بین شاعران اصفهانی دارد.
اگر بخواهیم به همین روزگار نگاهی بیاندازیم، ناگزیر باید از تاسیس دفتر طنز حوزه هنری اصفهان نام ببریم كه تاسیس آن به همت آقای مهدی تمیزی در سال 1385 اتفاق افتاد. قبل از آن شاعران طنزپرداز و طنزنویسان در محافل خصوصی و یا در انجمن‌های ادبی و بیشتر به عنوان زنگ تفریح، طنز می‌نوشتند. (حالا كه خودمانی‌تر شدیم باید بگویم اگر چه فرهنگ ذاتی شوخ طبعی در اصفهان وجود دارد ولی در اصفهان هم مثل همه ایران زمین، قدر و جایگاه طنز و طنزپرداز، چندان كه باید و شاید شناخته نشده است.)
سال 1385 (به صورت ثابت) اولین (حلقه طنز نصف جهان) با مدیریت آقای محمود سلطانی برگزار شد. نشان به آن نشان كه چهارشنبه‌های اول هر ماه، این جلسه با استقبال روز افزون ادامه یافت و تا كنون (137) جلسه از آن برگزار شده است. در حلقه طنز نصف جهان (كه از آن جلسات مفرح و شادی آفرین هم است.) طنزپردازان، تازه‌ترین آثار خود را می‌خوانند و هنرشان را به معرض نمایش می‌گذارند .
در كنار حلقه طنز، به مرور احساس نیاز شد كه نشست‌هایی تخصصی برای آموزش و نقد و بررسی آثار برگزار شود. به همین خاطر كارگاه‌های طنزنویسی در چهارشنبه دوم هر ماه به برنامه‌های دفتر طنز اضافه شد. این كارگاه‌ها كه از سال 1395 شروع شده‌است، اكنون با اسم (نشست طنزآوران نصف جهان) به طور منظم به كارخود ادامه می‌دهد.
كم كم ثمره تشكیل جلسات طنز منظم برای همگان عیان شد و طنزپردازان اصفهانی در طنز مطبوعاتی و جشنواره‌ها و زمینه‌های مختلف طنزپردازی در سطح كشور درخشیدند و مطرح شدند كه نام بردن از آن‌ها، مثل این می‌ماند كه بخواهیم از گل‌های باغ گل‌های اصفهان نام ببریم. به هر ترتیب ممكن است اسامی تعدادی از قلم بیفتد و گل هم كه نازك طبع و شكننده است... فقط جهت تنویر افكار عمومی باید به دو كتاب طنز اشاره كرد كه به كوشش مهدی تمیزی چاپ شده‌است؛ نصفهان1 و نصفهان2 . این دو مجموعه شامل طنزهای بیش از 60 طنزپرداز اصفهانی است.
با قوت گرفتن جریان طنز در اصفهان، كم‌كم برنامه‌های عمومی‌تر هم در سطح استان برگزار شد كه مهمترین آن (شب طنز خنداخند ) است كه به نیت فصلی برگزار شد ولی به دلیل مشكلات مالی (كه نُقل همه محافل است) گاهی مثلا یك برنامه برای فصل‌های سرد(پاییز و زمستان) برگزار شد و گاهی گذر عمر و فصل‌ها آنقدر سریع بود كه چشم برهم زدیم و طی یك سال، یك برنامه بیشتر اجرا نشد. در هر حال برنامه پر مخاطب شب طنز خنداخند، بیش از 20 بار برگزار شده و همچنان ادامه دارد.
با توجه به نیاز روزافزون جامعه به طنز و طنزپرداز و با همین فرمان كه پیش می‌رود آینده درخشانی پیش روی طنز اصفهان قرار دارد. چرا كه تلاش و كوشش باتجربه‌ترها و سابقه‌دارها(از نوع مثبتش) زمینه‌های مساعدی برای ادامه مسیر طنز فراهم آورده است.
محمد پوررشیدی- مدیر دفترطنز حوزه هنری اصفهان
