در روزهایی كه اقتصاد و تولید به مهم‌ترین دغدغه‌های كشور تبدیل شده‌اند، برنامه‌ای رادیویی با رویكردی متفاوت سعی دارد این مفاهیم پیچیده و گاه خشك را با زبان طنز به گوش مخاطب برساند. گفتگو با عوامل برنامه «دنگ و فنگ»
در روزهایی كه اقتصاد و تولید به مهم‌ترین دغدغه‌های كشور تبدیل شده‌اند، برنامه‌ای رادیویی با رویكردی متفاوت سعی دارد این مفاهیم پیچیده و گاه خشك را با زبان طنز به گوش مخاطب برساند.
«دنگ و فنگ» نام یكی از برنامه‌های موفق رادیو صبا است كه با شعار «الف مثل اقتصاد»، مسائل مربوط به تولید، سرمایه‌گذاری و كارآفرینی را در قالب نمایش‌های طنز بررسی می‌كند. این برنامه از همان ابتدا توانست با تركیب شوخ‌طبعی و تحلیل، توجه مخاطبان را جلب كند.
در این گزارش، پای صحبت چهار تن از عوامل اصلی این برنامه نشسته‌ایم:
محمدحسین خسروجردی (تهیه‌كننده)،
كیاوش كمالی‌فر (نویسنده)،
مونا قنادها (بازیگر نقش آفت‌خانم) و
مهدی مجنونی (صداپیشه شخصیت‌های متنوع برنامه)
تا نگاهی دقیق‌تر بیندازیم به سازوكار یكی از موفق‌ترین برنامه‌های طنز-اقتصادی رادیو.
محمدحسین خسروجردی – تهیه‌كننده برنامه
«وقتی جدی‌ترین مسائل را با لبخند و نشاط مطرح می‌كنید، شنونده راحت‌تر جذب می‌شود. طنز نه‌تنها مخاطب را نگه می‌دارد، بلكه مفاهیم را ماندگار می‌كند.»
«ما برنامه‌ای ساختیم كه شعارش از دل سال‌های اخیر اومده؛ سال‌هایی كه مرتب بر تولید تأكید شده. هدف ما اینه كه مسیر پرچالش تولید رو با زبان مردم و نگاهی انتقادی، اما شیرین، روایت كنیم.»
«خیلی‌ها شاید دنبال یاد گرفتن مفاهیم اقتصادی نباشند، ولی وقتی برنامه را می‌شنوند، ناخودآگاه در ذهن‌شان ایده‌ای شكل می‌گیرد یا مشكلی را بهتر درك می‌كنند.»
«اگر مخاطب نداشته باشیم، برنامه مثل حرف زدن توی اتاق خالیه. وقتی می‌بینم كسی با شنیدن ‘دنگ و فنگ’ حالش خوب می‌شه یا چیزی یاد گرفته، این یعنی ما مسیر درستی رو رفتیم.»
«ما چارچوب‌ها و خط قرمزها رو می‌شناسیم، اما باید فضای طنز بازتر بشه تا بشه با دغدغه‌های واقعی مردم شوخی كرد. طنز مؤثر، نیاز به جسارت داره – البته با رعایت احترام.»
«برای افزایش جذابیت برنامه، در فكر اضافه كردن شخصیت‌های جدید هم هستیم تا از تكرار فاصله بگیریم و مخاطب همچنان منتظر شنیدن چیزهای تازه باشه.»
✍️ كیاوش كمالی‌فر – نویسنده برنامه
«طنز بهترین وسیله برای نزدیك شدن به موضوعات سخت مثل اقتصاد هست. چون بدون این‌كه مخاطب احساس خستگی یا سنگینی كنه، وارد جزئیات می‌شه.»
«طنز یه جور آسانسوره؛ آدم رو بی‌دردسر می‌بره طبقات پیچیده‌ی اقتصاد. اما باید حتماً در دل هر شوخی، یك نكته واقعی و روشن باشه. اگر فقط بخندونیم اما چیزی منتقل نكنیم، یعنی شكست خوردیم.»
«موضوعات برنامه معمولاً از دل جامعه یا حتی شبكه‌های اجتماعی گرفته می‌شن. بعد ما با طراحی موقعیت طنز و شخصیت‌پردازی، اونا رو تبدیل به نمایش می‌كنیم.»
«خیلی از شوخی‌های موفق برنامه در لحظه شكل می‌گیرن. این یعنی نویسنده باید ساختاری منعطف طراحی كنه كه بازیگر بتونه توی اون بداهه‌گویی داشته باشه.»
🎭 مونا قنادها – بازیگر نقش «آفت‌خانم»
«آفت‌خانم یك خانم مشهدی 55 ساله‌ست كه با وجود سن و سال، خیلی شاد، خوش‌ذوق و پیگیر مسائله. به‌جای غر زدن، با شوخی درباره مشكلاتش حرف می‌زنه. همین تفاوت باعث شده مخاطب‌ها باهاش ارتباط خوبی بگیرن.»
«این شخصیت خیلی به خودِ من نزدیكه. الهامم رو از مادرها و مادربزرگ‌هایی گرفتم كه با وجود شرایط سخت، همیشه یك راه پیدا می‌كنن. لهجه مشهدی هم واقعی و از اطرافم الهام گرفته شده.»
«بداهه‌گویی بخش جدانشدنی برنامه‌ست. من و مهدی مجنونی بارها وسط اجرا شخصیت‌سازی كردیم. مثلاً خانم احمدی و آقای نه‌كاخ در آیتم بانك، فقط نتیجه بداهه بودن!»
«برای من خیلی پیش اومده كه مخاطب‌ها از روی صدام منو بشناسن. پیام می‌دن كه صدای آفت‌خانم براشون یادآور مادربزرگ‌شونه. این یعنی تونستیم با دل مخاطب ارتباط بگیریم.»
🎧مهدی مجنونی – بازیگر و صداپیشه شخصیت‌های برنامه
«شخصیت‌هایی مثل آمیرزا شعرباف و شاگردش كه در واقع چهار شخصیت رو شامل می‌شن، از دل اجرا و بداهه شكل گرفتن. این‌طور نیست كه همه‌چی از قبل نوشته شده باشه.»
«بارها شده وسط اجرا بداهه‌گویی كنیم. این اصلاً جزء اصلی جذابیت طنزه. اون لحظه و ضرباهنگ خاص اجراست كه باعث می‌شه شنونده بخنده و درگیر بشه.»
«مردم معمولاً از آیتم‌های بانكی استقبال زیادی می‌كنن. من فكر می‌كنم اگه نظرسنجی بذاریم، خیلی‌ها بخش بانك رو از همه بیشتر دوست دارن. همیشه هم واكنش گرفتن.»
«گاهی پیش میاد كسی از صدای شخصیت منو بشناسه، ولی بیشتر وقتا تعجب می‌كنن. چون تصور نمی‌كنن مثلاً اون صدای خاص كاراكتر بانكی صدای من باشه!»
«برنامه می‌تونه روی مردم تأثیر بذاره، ولی باید گفت كه بخش بزرگی از مشكلات، به تولیدكننده‌ها و مسئولینی برمی‌گرده كه باید به اقتصاد توجه جدی‌تری داشته باشن.»
«ما فقط می‌تونیم با زبان طنز نور بندازیم روی بخش‌های تاریك اقتصاد. وقتی كسی مفاهیم اقتصادی رو توی قالب طنز می‌شنوه، راحت‌تر می‌پذیره. طنز اگه درست باشه، خنده‌ی اول در رو باز می‌كنه برای درك بقیه‌ی مسئله، حتی اگه تلخ باشه.»
برنامه «دنگ و فنگ» از شنبه تا چهارشنبه، ساعت 16:30 از رادیو صبا پخش می‌شود و با زبان شیرین طنز، به سراغ جدی‌ترین مسائل اقتصادی روز می‌رود
